De professional heeft behoefte aan handvatten om het gesprek met aanstaande ouders goed in te richten.
In Nederland heeft één op de vijf kinderen een verhoogd risico op opvoedings- en ontwikkelingsproblemen. Dit aantal onderstreept de noodzaak van vroegsignalering. Veel ongunstige opgroeiomstandigheden zijn al voor de geboorte aanwezig. Hierbij gaat het om psychosociale problemen of risicofactoren, maar ook om mildere problemen waarbij aanstaande ouders een steuntje in de rug kunnen gebruiken.
Daarnaast hebben veel jeugdverpleegkundigen behoefte aan extra handvatten om het gesprek met aanstaande ouders goed in te richten.
Die noodzaak van vroege opsporing leidde tot de ontwikkeling van preSPARK, als ondersteuning van de professional in het gesprek met aanstaande ouders. Hierdoor worden signalen eerder opgevangen en eventuele hulp eerder ingezet.
Er was vraag naar een instrument om data te verzamelen over de waarde van een huisbezoek ten opzichte van een bezoek aan het consultatiebureau. Bij gebrek aan een passend instrument ontwikkelde en testte het SPARK-team een eigen instrument, de SPARK18, toegepast bij kinderen van 18 maanden. Dit instrument bleek goed toepasbaar in de dagelijkse JGZ-praktijk. Het was ook het startpunt van een grotere ambitie; alle transitiemomenten zo in kaart brengen dat verschillende paden ingezet worden tot het volgende transitiemoment. De SPARK18 is uitgebreid onderzocht en heeft verschillende publicaties en een proefschrift opgeleverd.
Vanwege een wetswijziging was de Vlaamse Wetenschappelijke Vereniging Jeugdgezondheid op zoek naar een betrouwbaar instrument voor de inrichting van het eerste kleuterconsult met ouders. Vlaamse kinderen gaan op driejarige leeftijd naar school. Voor deze overgang is de SPARK36 ontwikkeld en getest op haalbaarheid. De resultaten hiervan verschenen in het Vlaamse rapport, ‘SPARK-36- rapport’.
In Nederland gaat de leerplicht in vanaf vijf jaar. Het verloop van de overgang naar school en daarmee het functioneren in een groep komt in het contact met de JGZ aan bod in groep 2. Voor toepassing in Nederland is hiervoor als vervolg op de preSPARK en SPARK18 daarom de SPARK60, 60 maanden is vijf jaar, ontwikkeld en getest.
Het ontbreekt aan kennis en inzicht hoe ouders vanuit hun perspectief draagkracht en draaglast inschatten. Om te kunnen meten in hoeverre de SPARK-methode bijdraagt aan het versterken van de balans tussen draagkracht en draaglast hebben we de Balansmeter ontwikkeld. Deze dient zowel de wetenschap als de praktijk, maar geeft bovenal ouders inzicht in hun balans.
Kennis over hoe ouders hun eigen draagkracht en draaglast inschatten ontbreekt.
Door de Coronacrisis is de Balansmeter ingezet als een manier om inzicht te krijgen in de draagkracht en draaglast vanuit het perspectief van ouders. Dit leidde tot twee landelijke peilingen die fungeren als een maatschappelijke thermometer. Met de Balansmeter kunnen organisaties collectieve data verzamelen en zij kunnen deze inzetten bij individuele gesprekken met ouders.
De resultaten van het promotie-onderzoek lieten zien dat de SPARK-methode een valide en betrouwbare selectie mogelijk maakt van ouders die meer of minder zorg nodig hebben. Het vervolgtraject veranderde daarentegen niet. Dit leidde tot het zorgpadenproject. De positieve uitkomst was het startsein voor het testen van het Zorgpad e-consulten.
In het Zorgpad e-consulten gaan ouders zelf in een ouderportaal aan de slag. Hier maken zij zelf keuzes, maar de JGZ blijft betrokken. Hierdoor blijven alle kinderen in beeld en kunnen kinderen met een verhoogd en hoog risico meer aandacht krijgen. Dit draagt bij aan hun participatie. Het Zorgpad e-consulten is voor peuters met een laag risico op opvoed- en opgroeiproblemen en competente ouders. Het risico wordt samen met ouders ingeschat door middel van een valide en betrouwbare selectie, uitgevoerd met de SPARK18.
Het e-consult werkt als monitoring en bestaat uit valide vragenlijsten voor ouders en online feedback door het JGZ team. Dit combineert flexibiliteit en eigen regie met een goed contact tussen ouders en JGZ.
